Oktasiklopropilküban

Küban yazısında Salih kübanın özelliklerini ayrıntılı bir şekilde açıklamıştı; Philip Eaton'ın 1964'teki sentezinden sonra çok çeşitli küban türevleri sentezlendi, şüphesiz en ünlüsü de Salih'in bahsettiği yine Eaton tarafından sentezlenen, hayli patlayıcı oktanitroküban...Bu yazının konusu olan oktasiklopropilküban ise fantazinin doruk olmasa bile epey yüksek bir noktası sayılabilir bence...

Alman kimyagerler tarafından sentezlenen molekül, bu yıl Angewandte dergisinde yayımlandı^*; aşağıda gördüğünüz sentezi ise sadece 2 basamaktan oluşuyor (başlangıç alkin hariç) ve % 32 net verime sahip... Şaşırtıcı diil mi?:) Sentezin ilk basamağında araürün olarak tetrasiklopropil bütadien oluşuyor ve bunların iki tanesi kendi aralarında Diels-Alder tipi tepkimeye girerek ilk basamak ürününü oluşturuyor. Bunun civa lambasıyla ışınlanması da [2+2] katılma ürünü olan küban türevini veriyor...

Tabi ki bu garip molekülün özellikleri sentezinden daha ilgi çekici... İlk olarak, haliyle hayli gerilimli bir molekül; küban iskeletinden gelen 166 kkal/mol'lük gerilim enerjisinin üstüne bir de sekiz tane siklopropil halkasından gelen 224 kkal/mol'lük enerji ekleniyor, etti mi size 390 kkal/mol...Böyle stresli bir molekülün kolayca bozulmasını bekleriz, ama şaşırtıcı bir biçimde kübandan daha dirençli çıkmış: küban 250 ^oC'de 24 dakikalık bir yarı ömre sahipken bizimkininki 3 saat olarak bulunmuş (bozunma ürünü buna karşılık gelen siklooktatetraen türevi) ve bunu siklopropil halkalarının sterik etkisi olarak açıklamışlar (bkz. herşeyin başı sterik)...

Diğer bir ilginç mevzu da Salih'in küban için bahsettiği karbon atomlarının hibritleşme mevzuu; 90 ^o'lik açılardan dolayı evet C-H bağlarında artan s karakterinden dolayı karbon hidrojenden bayağ bir elektronegatifti; burda ise hidrojen yerine siklopropil gruları var ve siklopropil karbonu 60 ^o'lik açıdan dolayi daha da fazla s karakterine sahip ve bu siklopropiller bu sefer tam tersi küban iskeletinden elektron çekiyorlar...

^* Bahsettiğim makaleye Angew. Chem. Int. Ed. 2007, 46, 4574. şeklinde ulaşabilirsiniz...Kuban

Üye Yorumları

Yazar	Mesaj
sozcubukcu	Tarih: 25.09.2007 Küban türevleri içinde, fantazinin doruk noktasi benim için oktakübil küban'dir. Yani Küban'in her kösesinde, birer küban daha. :). Sterik olarak mumkun olsa bile molekuldeki toplam gerilme enerjisini hesaplamak bile istemiyorum. :).
yeturkmen	Tarih: 01.10.2007 Fantazinin daha otesi de var Salih, kubanlardan bi dendrimer yaparsan o zaman cidden butun kitaplara gecersin:))))
sozcubukcu	Tarih: 02.10.2007 Ya Yunus, polikuban diyecektim sustum oktakubil kuban dedim zaten. :). Geriliyorum dusundukce. :).
zbilgili	Tarih: 03.10.2007 Polikuban ilginc olurdu gercekten de.