Tarih: 24.03.2005
Kategori: Disiplinlerarası Kimya Kimya Mühendisliği Isı Transferi
4796 kez okundu.

Mpemba Fenomeni

Bu fenomen ilk olarak Aristotle tarafindan ortaya atilmistir. Aristotle'den cok zaman sonra 1960'li yillarda Tanzanyali bir lise ogrencisi olan Mpemba, lab.inda deney yaparken ili suyun soguk suya nazaran daha cabuk dondugunu gozlemlemistir. O gunden beri "Mpemba effect" olarak bu fenomenin bir kac nedeni vardir. Bunlar Buharlasma, Konveksiyon ile isi transferi, Cozulmus gazlar ve ortam kosullari.

Bunlara deginmeden once hemen belirteyim, biz bu fenomende 0.01C deki su ile 99 derecedeki suyu karsilastirmiyoruz. Sadece birbirine yakin sicakliktaki iki farkli su ornegini ele aliyoruz. Nispeten daha ilik olan su, soguk olan suya gore yuzeyden daha cok isi kaybeder. Isi kaybi ile olan buharlasma lineer olmadigindan oturu belli bir sure sonra yuzeyden kayib olan su miktari ile sogumasi icin daha az su molekulu kalir. Boylece daha az su molekulu kalmasi ile daha cabuk soguma olusur. Ikincisi, ilik suyun yuzeyi ile tabani arasinda bir sicaklik gradiyenti vardir. Bu gradient cok oldugundan oturu isi konveksiyon yolu ile isi kaybetme (ΔQ) daha fazla olur. Bu sayede daha cabuk soguma olur. Ucuncusu, Sicak suyda soguk suya oranla daha az cozunmus gaz vardir. Cozunmus gazlarin suyun isi kaybetmesine engel teskil edecegi gercegi goz onunde bulundurulursa, ilik su daha cabuk isi kaybedecektir. Son olarak da su orneklerinjn icinde bulundugu ortam kosullari da cok onemlidir. Eger celik kapta tutarsaniz (konduksuyon ile isi transfer katsayisi ile alakalidir) soguk su daha cabuk donar ancak kapagi acik plastik bir kapta tutarsaniz ilik su daha cabuk sogur.

Üye Yorumları