Kimyasanal.com Kimyasanal.com Kimyasanal.com
Kimyasanal.com
Bir kimsenin akıllı olduğu cevaplarından, bilge olduğu da sorularından anlaşılır.
Necip Mahfuz
Kimyasanal.com
Kimyasanal.com


Tarih: 08.11.2004
Kategori: Disiplinlerarası Kimya Sağ ok Biyokimya Sağ ok İlaç Kimyası
16103 kez okundu.


Monoamine Oksidaz (MAO) ve Diamin Oksidaz (DAO)

Yanıldınız; MAO ve DAO, sandığınız gibi Çin'in ünlü devrimcisi Mao ve onun olası kardeşi Dao değil, gayet (biyo)kimyasal terimler olan Monoamine oksidaz ve Diamin oksidaz'ın kısaltmaları...Madem sozcubukcu Prozac yazısında bunlara değindi, biz de biraz daha ayrıntılı bir göz atalım dedik...

Bunlardan ünlü olanı monoamin oksidazlardır. Vücutta, amino asitlerden ayrı olarak çok önemli işlevlere sahip aminler vardır: Dopamin, triptamin, adrenalin, tiramin bunlardan yalnızca birkaçıdır ve serotonin, adrenalin, noradrenalin, dopamin gibi birçoğu beyinde sinir iletici olarak görev yapar. Ve bu sinir ileticiler sinapslarda görevlerini yerine getirdikten sonra, MAO enzimleri (monoamin oksidaz) tarafından parçalanırlar. Bu oksidatif deaminasyon olarak adlandırılan işlem şöyledir:

RCH2NH2 → RCH=NH (+H2O)→ RCHO + NH3

MAO enzimleri A tipi ve B tipi olarak ikiye ayrılırlar ve vücutta böbrekte, karaciğerde, bağırsakta ve beyinde bulunurlar. Etki gösterdikleri aminler başlıca tiramin, katekolaminler (dopamin, noradrenalin, adrenalin) ve triptofan türevleri (serotonin, triptamin) olarak üçe ayrılabilir.

Gelelim o ünlü MAO inhibitörlerine... B tipi MAO inhibitörleri Parkinson hastalığının tedavisinde kullanılır. Ama daha ünlü olanı A tipi MAO'nun inhibitörleridir ki bunlar antidepresan olarak kullanılırlar. Etki yolağı şöyledir: Meşhur serotonin molekülü mutluluk hormonu olarak bilinir ve vücutta azlığı depresyona yol açar. Prozac türü antidepresanlar bulunmadan önce MAO inhibitörlerin kullanımı yaygındı, yani bu inhibitörler serotoninin yıkımını engelliyordu ve bu sayede serotonin miktarı yüksek tutuluyordu.

Yalnız sonradan bunun birçok yan etkisinin olduğu bulundu; bunun sebebi de bu MAO inhibitörlerinin seçici olmamasıdır, yani serotoninden başka birçok monoaminin yıkımını engellerler. Tiramin de bunlardan biridir:

Tiramin, tirozin amino asidinin dekarboksilasyonu sonucu sentezlenir ve vücutta kan basıncının ayarlanmasında çok önemli bir rolü vardır. MAO inhibitörlerini antidepresan olarak kullanan kişiler aynı zamanda tiramin içeren kaşar peyniri gibi besinler aldığında vücutta tiramin yıkımı da engellenir ve kan basıncının artması, şiddetli baş ağrısı gibi etkiler görülür ki bu bazen ölüme bile yol açabilir... İşte ilk kullanıldığında bir sürü yan etkiye yol açmış bu ilaçlar daha sonraları yerini Prozac benzeri seçici antidepresanlara bırakmışlardır...




Üye Yorumları

Yazar Mesaj
 

Henüz yorum eklenmedi! İlk yorumu sen yap!



Copyright © 2004-2024 - https://www.kimyasanal.com