Manyetizma & İçgüdü

Yillardir bircok kitap ve dergide okumusuzdur ve sokakta rastgele sececeginiz bir kisi dahi kulaktan dolma birtakim seyler soyleyebilir;
‘Abi gecen televizyon basinda oyalaniyordum, can sikintisindan bir belgesel izleyim dedim ama hayran kaldim su kaplumbagalara, sen yolunu sasirmadan bir omur boyu ayni rota uzerinde ilerle, bravo vallahi, hayvan ama nerdeyse bizden akilli!' tarzinda baslayan sohbetleri herkes hayatinda en az bir kere yasamis, hayvansal icgudu'ye karsi bir hayranlik beslemistir. Ama dikkat ettiniz mi bilmem, ‘hayvansal icgudu' hakkinda hayranlikla bahsedilen bu bir yigin makale ve yazinin hemen hepsi bunun soyut yaniyla ilgilenip bunun mucize denebilecek ozelliginden prim yapmaya calismaktadir. Mucize kadar surpriz verici oldugu dogrudur. Fakat ‘hayvansal icgudu'nun nedeni hakkinda doyurucu bilgi alamamak bu tur yazilari okuduktan sonraki hayal kirikligimin sebebiydi. Ta ki ‘Kenneth J. Lohmann'in bu konudaki makalelerini okuyana kadar. Doktor Lohmann, degisik turdeki hayvanlar uzerinde yaptigi arastirmalardan sonra bu icgudunun temel sebebi'nin dunyanin manyetik alani oldugu sonucuna varmis.

Asagida indirebileceginiz ‘Science' dergisinde yayinlanan makalesinde deniz kaplumbagalarinin (caretta caretta) yasami sirasinda izledikleri klasik rotanin manyetik alan uygulanmasi ile nasil degistirildigini anlatiyor.

Bu tezi destekleyen yazilar aslinda sadece K. Lohmann'in caretta carettalar hakkindaki makalesiyle kalmiyor. Ozellikle son on yilda bu konuda yazilmis bir cok makaleye dayanarak rahatlikla soyleyebilirim ki; gocmen kuslardan farelere, kelebeklerden istakozlara kadar bir cok hayvan dunyanin manyetik alanindan olabildigince faydanilmaktadir.

En basitinden, oksijensiz solunum yapan bakteriler bile yapilarinda bulunan nano seviyedeki demiroksit parcaciklari sayesinde topragin oksijen gormeyen seviyesinde kalmayi basarmaktadir. Eger bu mekanizma olmasaydi bu bakterilerin yolunu sasirip, oksijenle bulusarak telef olmasi icten bile degil. Gayet basit gibi gorunen bu bakterilerin ise hayattaki enerji dongusunde olan onemlerinden heralde bahsetmeme gerek yoktur. Ve manyetizmanin ‘hayvansal icgudu'nun temel sebebi oldugunu dusunursek, benim az once bakteriler icin kurguladigim hikayenin, ‘dunyanin manyetik alani' temelli one atilabilecek dunyanin sonu senaryolarindan sadece bir tanesi oldugunu soyeleyebiliriz.

Bu konudaki makaleleri okuyunca aslinda 2003 yapimli ‘The Core' filmi daha bir anlam kazaniyor, ve filmin dunyanin manyetik alani ortadan kalkarsa bizi ne gibi seylerin bekledigi hakkinda sadece kucuk bir kac ornegini gosterdigini anliyorsunuz. Eger dunyanin manyetik alaninin bu gucunden etkilendiyseniz ve daha fazla bilgi edinmek istiyorsaniz sizi, asagidaki makaleyle basbasa birakiyorum.
Kolay gelsin..
K. Lohmann, Science, 2001

Üye Yorumları

Yazar	Mesaj
	Henüz yorum eklenmedi! İlk yorumu sen yap!