Kimyasanal.com Kimyasanal.com Kimyasanal.com
Kimyasanal.com
Dünyada şu an var olan problemler, oluşturulduğu düşünce seviyesiyle çözülemez.
Albert Einstein
Kimyasanal.com
Kimyasanal.com


Tarih: 04.09.2007
Kategori: Organik Kimya Sağ ok Organik Kimya Sağ ok Organik Kimyada Sentezler
10616 kez okundu.


Küban Sentezi

Daha evvel küban yazisinda söz verip uzunca bir sure küban sentezini yazmamistim. Yunus'un  oktasiklopropil küban  yazisi ve uye yorumlari ile artik yazma zamaninin geldigini düsündüm.

 Küban  yazisinda bahsettigim gibi, ilk kez 1964 yilinda Philip E. Eaton ve Thomas W. Cole tarafindan sentezlenmistir. O gunden bugune degisik küban sentezleri olmustur ama ilk olmasi acisindan, Philip Eaton'un sentezinden bahsetmekte yarar var.

Bu sentezin ilk anahtar ürünü, Diels-Alder tepkimesi ile elde dilen üç-halkali yapiya sahip olan Bilesik 1'dir. Bilesik 1'in sentez semasi ise asagidaki gibidir.



Siklopentenon (A)'dan baslayan sentez, NBS (N-bromosüksinimit)ve cift bag bromlanmasi ile elde edilen bilesik B'nin bazik ortamda çikarma tepkimesine sokularak dien fonksiyonel gruplu, kararsiz bilesik C'nin eldesi ile devam eder. Bilesik C'nin isitilmasi sonucu gerceklesen Diels-Alder tepkimesi ile anahtar ürün 1 elde edilir.

Bilesik 1'deki Keton fonksiyonel gruplardan köprü basi karbonunda bulunaninin seçici olarak etilen glikol ile korunmasi sonucu bilesik 2 elde edilir. Burada molekülü hafif cevirmek suretiyle elde edilen 3B'lu yapida, molekuldeki cift baglarin birbirine yakin durduklari ve halkalasma icin uygun bir geometriye sahip olduklari görülmektedir.



Benzen icinde morötesi isik altinda yapilan [2+2] halkalasmasi ile elde edilen bilesik 3'un KOH ile muamelesi sonucu gerçeklesen Favorskii tepkimesi ile korunmamis halde bulunan bromo keton 5'li halkasi, 4 halkali karboksilik asite dönüsür ve kafes seklindeki bilesik 4 elde edilir.



Bilesik 4'deki karboksilik asitin tiyonil klorür (SOCl2) ile asit klorür haline dönüstürülüp, ardindan  tert-butil hidroperoksit  ile esterlestirilerek bilesik 5 elde edilir. Aslinda klasik bir esterlesme olan bu tepkime sonucu elde edilen perester (peroksit bagi iceren ester), kümen icinde radikalik bozunmasi sonucu dekarboksilasyona ugrar ve bilesik 6 elde edilir. Korunmus halde bulunan ketonun, asidik ortamda serbest haline getirilmesi ve ardindan ikinci bir Favorskii tepkimesi ile kübanin karboksilik asit türevi olan bilesik 7 elde edilir.



Gittikce kübana yaklastigimizi hissediyor olmalisiniz. Yapilacak tek is elde edilen karboksilik asitin yine yukaridaki peresterlestirme ve ardindan isitma yolu ile radikalik bozunmaya ugratip dekarboksilasyonu gerçeklestirmek oldugu sanirim asikar hale gelmistir.
Bilesik 5'in sentez yolunun aynisi ile elde edilen bilesik 8'in, bu kez diisopropil benzen icindeki radikalik bozunumu ile nihayet küban sentezlenmistir.



Metanol icerisinde kristallendirilmesi ve ardindan süblimlestirilmesi ile kristal olarak elde edilen kübanin erime noktasi 130-131 ºC olarak ölçülmüstür.

Kübanin bu ilk sentezinin yayimlandigi makaleye asagidaki baglantidan ulasabilirsiniz:

 Philip E. Eaton and Thomas W. Cole J. Am. Chem. Soc.; 1964; 86(15) pp 3157 

Aslinda sentetik organik bakimindan biraz zayif bir sentez oldugunu söyleyebilirim. Ayri ayri ikiser defa yapilan Favorskii tepkimesi ve peresterlerin radikalik bozunma tepkimesinin, birer kez yapilmasi sonucu sentez kisaltilabilirmis ki bunu da sonrasinda Ingiltere'den N.B. Chapman kendi,  özgün küban sentezinde  gerçeklestirmistir.




Üye Yorumları

Yazar Mesaj
msunbul
Tarih: 05.09.2007
Eaton'in U of Chicago'da oldugunu da hatirlatmak istedim. Ama su an emekli oldu ve artik labi yok. Hatta Eaton'in labini yagmalaya giden 2 tane kimiyasanal yazarimiz mevcut: ben ve Yunus. Eaton'nun labindan cok rahatlikla 3-4 tane daha arastirma laboratuari kurulabilirdi. Tahmin edemiyeceginiz kadar cok cam malzemeleri ve kimyasallari vardi ki...Labin icinde kucucuk bir cam atolyesi bile vardi. 60lik NMRlari vardi. Oyle eski cam malzemeleri var ki, hayatimda gormedigim, Salih'in bile ruyasinda goremeyecegi tipten cam malzemeler :) Eaton'in labindan yaklasik 8 tane vacuum pump yuruttum. Su an kendi labimda o pumplari kullaniyorum. Bi ton da cam malzeme ve kimyasal. Labim yeni kurulmus olmasina ragmen, bi tek cam malzeme satin almadim daha. Geride kalan kimyasallarin cogu ise sanirim cope gitti. Amerikalilar iste, yokluk nedir bilmiyolar :)
yaksoy
Tarih: 19.07.2008
yaptıgınız hırsızlıgı burda yuzsuzce anlatıyorsunuz!!
sozcubukcu
Tarih: 19.07.2008
Ortada bir hirsizlik yok. Murat'in anlatim seklinden oyleymis gibi algiladiniz sanirim ama bosaltilmis bir labdan herkesin faydalanacagi esyalari almasi ve geri kalaninin atilmasi soz konusu. hirsizligin tam tersine, cope atilmasindan kurtarilip, bosuna yeni siparisler verilmesini engelleme, kuresel isinmadan tutun da, artan e-çopluk sorununu engelleme ve yapilan arastirmalarla da belki de bircok insanin yasamasini saglama var. O da bilirdi hocasinin parasiyla yeni pompalar, cam malzemeler almayi ama eski bir labdan aldigi malzemeler almayi secti. Kendisine tesekkur etmeniz gerekirken, hirsizlikla sucluyorsunuz. Olmamis.

(Gozlerim yasardi boyle diyince :) )
nunal
Tarih: 19.07.2008
Biz okulumuzun lab. ında kromik asiti damlalıkla harcıyor, mikropipetlerin uçlarını (1ml likten 5 mle kadar) yıkıyoruz, her eppendorf defalarca kullanılıp yıkanıyor, her deneyde normal oranların hep dörtte biri madde tüketiyoruz, bulunmayan pahalı maddelerde alternatifleri düşünüyoruz ki vakti zamanında silika jelimizin tanecikleri uygun boyutta olmadığı için deney yapamadığımız günler oldu. Tabi bazen deneyi yapamamanın sonuçları, deney sonuçlarından fazla şey öğretir size; bunu da öğrenmiş olduk. Biyoloji lab. ındaki arkadaşlar ise erlenlerin başına tıkadıkları pamukları en az 3 defa kullanmadan atmıyorlar :) msunbul un bu davranışını da normal karşılıyorum haliyle :) Normalde bir defa kullanılıp atılan malzemeleri yıkamak için harcadığımız zamanı bilimsel çalışmalarımız için harcasaydık eminim çok daha güzel şeyler olurdu üniversite(leri)mizde...
yeturkmen
Tarih: 23.07.2008
Durum sudur:
Salih kuban sentezi uzerine bir yazi yazar.

Murat da madem laf Eaton'dan acildi ben de onunla ilgili basimdan gecenleri anlatiyim der, bi yorum patlatir..

Sonra sahsin teki Murati hirsiz sanip ahlak polisligi yapmaya kalkar.

Ustune Salih gulup gecmesi gerekirken geyik orani % 50 dolaylarinda (60-70 de olabilir) olan ve Murat'i dunyayi kurtaran adam haline getiren savunmasini kaleme alir...

Iste o an, sahneye nunal cikiverir ve Salih'in geyigini ciddiye alarak(!!) Turkiye'deki kosullardan ve cekilen eziyetlerden bahsedip hem mazlum rolunu ustlenir hem de gariban Sunbulume yandas olur, hak verir... Iste bu cikis gozlerimizi yasartmistir, Sunbulum ahlak mahkemesinde aklanmis, toplum icine cikabilecek duruma gelmistir...

Tiyatromuz burada sona ermistir, gelecek oyunumuzda yine hepinizi aramizda gormek isteriz...(alkis sesleri...)
yaksoy
Tarih: 27.07.2008
pert oldugunu ıfade edıyor
sahsın biri..
bende bılırım kımyasal sıkıntısını:/
yaksoy
Tarih: 27.07.2008
buarada bu küban sayesınde dunyanın en guclu patlayıcısıda sentezlenmıs oldu..
daha ıyısı yapıldımı bılemıyorum:/


Copyright © 2004-2024 - https://www.kimyasanal.com