Kimyasanal.com Kimyasanal.com Kimyasanal.com
Kimyasanal.com
Akıllıca düşünüp, saçma bir şekilde davranmak, insanın doğasındandır.
Anatole France
Kimyasanal.com
Kimyasanal.com




Kömürün Gazlaştırılması

Ülkemizde gün geçtikçe artan enerji ihtihacı ithal yoluyla sağlanan enerjiden çok, eldeki kaynakların daha bilinçli kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle linyit rezervlerimizin önemi gün geçtikçe artmaktadır.

Linyit rezervleri açısından zengin bir ülke olmamıza karşın linyitlerimizin kül, nem ve kükürt miktarları yüksek olup ısıl değeri düşüktür. Bu yüzden bunların herhangi bir işleme tabii tutulmadan değerlendirilmesi ekonomik değildir. Bu linyitlerimizi gazlaştırmakla değerlendirebiliriz.

Eğer kömür gazlaştırma tesisleri büyük linyit sahaları yakınına inşaa edilirse temiz ve nakli kolay, ısıl değeri linyitimize göre yüksek gaz elde etmek mümkündür.

Linyit ve taşkömürünün gazlaştırılmasından elde edilen yakıtlar, gelecek yıllarda petrol ve doğal gazın yerini alacak en güçlü adaylar olarak gözükmektedir. Geçen yüzyılın ortalarında, öncelikle taşkömürünün koklaşmasında yan ürün olarak elde edilen Benzen ve Asfalt, boya ve ilaç sanayinde hammadde olarak kullanılnıştır. Zamanla kömür gazlaştırma konusu geliştirilmiştir. 20. yüzyılın başında kömürden yağ, gaz ve kimyasal madde üretimi alanında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. 1950'lerde petrol, tüm sanayi alanlarına girdiğinden kömür önemini büyük ölçüde yitirmiştir. Kömürün gazlaştırılması konusuna ilişkin araştırmaların sürdürülmesine karşın yine de, çok az kömür gazlaştırma yöntemi ve süreçleri geliştirilmiştir. 1973-75 yıllarında yaşanan petrol sıkıntısı yüzünden kömürün gazlaştırılması ve sıvılaştırılmasına duyulan ilgi ve araştırmalar artmıştır.

Kömürü su buharı, hava, oksijen ve hidrojen ile tepkimeye sokarak gaz ürünler elde etmektir. Kömürlerin gazlaştırılmasıyla üretilen gazların bileşimi ve miktarı, kömürün cinsine ve aktivitesine, kullanılan gazların türüne ve uygulanan gazlaştırma işlemine (basınç, sıcaklık, v.b.) bağlıdır. Kullanılan gazların bileşimi aşağıdaki gibi olup, gerekirse CO2 'de eklenmektedir: Hava, Hava + Su Buharı, Su Buharı, Oksijen + Su Buharı, Oksijen ile zenginleştirilmiş Hava + Su Buharı, Oksijen ile zenginleştirilmiş Hava Üflenen gazın bileşimine göre sistemden, jeneratör gazı, su gazı, şehir gazı, sentez gazı veya kuvvet gazı elde edilebilir. Kömür gazı, ısıl değerine göre genellikle üç grup altında toplanabilir.
1- Düşük ısıl değerli
2- Orta ısıl değerli
3- Yüksek ısıl değerli
Düşük ve orta ısıl değerli gazların üretimi daha ekonomiktir. Ancak, ısıl değerlerinin düşük olması nedenyiyle, aynı miktar enerji üretimi için gerekli dağıtım gideri, yüksek ısıl değerli gaza oranla fazla olmaktadır. Bu durum, düşük ve orta ısıl değerli gazın üretildiği yerin hemen yakınında kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Gazlaştırma ile üretilen en düşük ısıl değerli gaz, hava ve su buharı karışımıyla üretilen jeneratör gazıdır. Jeneratör gazından daha yüksek ısıl değere sahip gaz ise su gazıdır. Su gazı eldesi için, su içeriği düşük ve katransız yakıtlar kullanılır. Bunun nedeni katranlı yakıtlar için su gazı verimi %67-72, katransızlar için ise %85-90 dolayında olmasıdır. Oksijen veya oksijenle zenginleştirilmiş hava ile yürütülen gazlaştırma, sürekli bir çalışmayı gerektirir. Sonuçta yüksek ısıl değerli bir gaz elde edilir. Bu sistemin diğer üstünlüğü de, gazlaştırma bölgesindeki yüksek sıcaklık sayesinde, cürufun sıvı halde çekilmesidir. Oksijen kullanılarak yapılan gazlaştırmada, aşırı sıcaklık yükselmelerine engel olmak amacıyla yapılan oldukça yüksek bir buhar fazlası ile çalışılır. Üflenen gazın azot, oksijen ve su buharı derişimlerinin denetlenmesiyle elde edilen jeneratör gazının H2, CO2, N2 içerikleri geniş sınırlar arasında değiştirilir. Bazı yakıtların gazlaştırılmasından oluşan katran, kısmen gaz ürünle sürüklenerek boruların kirlenmesine neden olur. Bu tür gazlar bazı brülör tiplerinde kullanılamaz. Katran, aslında çok değerli organik bileşikler içeren bir üründür. Bu üründen naftalin, antrasen, fenol ve türevleri gibi Organik Kimya Sanayi'nde önemli hammaddeler elde edilir.




! Dikkat:
Görmek istediğiniz yazıya aşağıdaki yazılar iliştirilmiştir. İlişkilendirilen bu yazılar şunlardır.

Red Bulletİlişkilendirilen Yazılar

  1. Kömür Özelliklerinin Gazlaştırmaya Etkileri



Üye Yorumları

Yazar Mesaj
 

Henüz yorum eklenmedi! İlk yorumu sen yap!



Copyright © 2004-2024 - https://www.kimyasanal.com