Tarih: 13.08.2003
Kategori: Disiplinlerarası Kimya Biyokimya Biyokimyasal Bileşikler
9530 kez okundu.

İyonofor da ne?

Efendim bildiğiniz üzre, hücre zarı iki fosfolipid tabakasının, hidrokarbon kısımları içte kalacak şekilde biraraya gelmesinden oluşur ve dıştaki fosfat grupları zarın dış kısmına hidrofilik özellik kazandırırken, içteki hidrokarbon yapısı iç kısmını hidrofobik yapar. Ayrıca hücrenin içiyle dışı arasında sürekli bir madde alış verişi vardır. Madem ki konumuz iyonoforlar, biz de biraz iyonlardan bahsedelim: Şu meşhur Na⁺, K⁺ pompasını duymuşsunuzdur. İşte Na⁺, K⁺, Ca²⁺, Mg²⁺ gibi iyonlar hücre zarından sürekli geçmek zorundadır ve bu bağlamda hücre zarı surlara, iyonlar askerlere, iyonoforlar da Truva atına benzetilebilir. Daha ciddi bir tanımla iyonoforlar hücre zarının iç kısmında çözülebilen ve zarın belirli iyonlara karşı geçirgenliğini artıran küçük, hidrofobik moleküllerdir. İyonoforlar iyonlara bizzat bağlanıp onları taşıyan hareketli moleküller olabileceği gibi, kanallar şeklinde de olabilir.

Birinci tip iyonoforlar taç eter yapısındadırlar; katyonları, içerdikleri ligandlarıyla bağlayarak içlerine alırlar ve dışları da zaten hidrofobik olduğu için zarın içinden rahatlıkla geçebilirler. Nonaktin ve valinomisin K⁺ taşıyan iyonoforlara, A23187 ise Ca²⁺, Mg²⁺ gibi divalent katyonları taşıyan iyonoforlara örnek verilebilir.

Kanal tipi iyonoforlara bir örnek ise Gramisidin A'dır. Her biri 15 aminoasitten oluşan iki gramisidin molekülü uç uca gelerek içi hidrofilik dışı hidrofobik olan sarmal bir yapı (β helix) oluşturur. Sonra da iyonlar da kanalın içinden rahatlıkla, afiyetle geçerler...

Üye Yorumları