İlaçların Sınıflandırılması

Genel olarak ilaclarin siniflandirilmasinda 4 ana özellikle öne cikmaktadir:



1. Farmakolojik Özellikleri
2. Kimyasal yapilari
3. Hedef sistemler
4. Etki ettigi bölge

Simdi bu sinflandirma özelliklerini teker teker aciklamaya calisayim.

Farmakalojik Özelliklere Göre Siniflandirma

Ilaclarin etki etme özelligine göre siniflandirilmasinin en büyük avantaji belki de, bir fizyolojik sorun icin kullanilabilecek ilaclarin tümünü gösterebilmesidir. Fakat, şunun da vurgulanmasi gerekir ki bu sekilde yapilan bir siniflandirmada bulunan ilaclar cok genis ve degisik cesitlilik göstermektedir. Cünkü fizyolojik bir bozuklugun tek bir bertaraf etme yöntemi yoktur. Tek bir hedefe ulasmak icin bir cok farkli biyolojik yolak kullanilabilmektedir ve bu da örnegin her tür agri kesicinin ayni etkiyi yaptigi kanisina vardirabilir ki tamamen yanlis olan bu kani, farkli biyolojik etkilerin ayni sonuca hizmet edebiliyor oldugunun vurgulanmasi ile ortadan kaldirilabilinir.

Bu tür siniflandirmada yasanan önemli bir sorun da, bazi ilaclarin tek bir etkisinin olmamasidir.

Bu tür siniflandirmaya örnek olarak ilaclar, analjezikler, antibiyotikler, antiinflamatoriler, antidepresanlar, anabolikler, anestetikler vs.vs.

Ileride baska bir yazida umarim bu tür siniflandirmada kullanilan yukaridaki gibi isimleri teker teker aciklamaya calisacagim.


Kimyasal Yapisina Göre Siniflandirma

Bir cok ilac yapisina bakildiginda da ayni organik iskelete sahip oldugu görülmektedir ki bu da ilaclari bu sahip olduklari iskelete göre isimlendirilmesi kolayligini saglamaktadir.
Örnek vermek gerekirse, barbitüratlar, penisilinler, katekolaminler, steroitler, vs.vs.

Bu tür siniflandirma, bazi durumlarda benzer yapilara sahip olan ilaclarin benzer etkiler göstermesinden (penisilin türevleri olan amoksisilinler, ampisilinler, okzasilinler, nafsilinler vs.)

dolayi oldukca kullanislidir ama bir o kadar da tehlikelidir ki bazen cok benzer iskelete sahip olsalar bile ilaclarin etkileri cok cok farkli olabilmektedir. Örnegin barbitüratlar, birbirlerine cok benzerler ama cok farkli kullanim alamlari vardir ilac olarak.



Ayni sey steroitler icin de gecerlidir. Ve sunu da eklemeden edemeyecegim, bircok ilaclar vücutta farkli yerlere etki gösterirler yani birden fazla farmakolojik etkiye sahiptirler. Bu da siniflandirmanin zaman zaman ne kadar zor oldugunu gösteriyor.


Hedef Sisteme Göre Siniflandirma

Bu durumda, ilaclar vücutta etki ettikleri bölgelere göre siniflandirilirlar. Örnegin, sinirileticiler, antihistaminikler, kolinerjikler gibi.
Bu siniflandirma diger ilk iki siniflandirmaya göre daha spesifik bir siniflandirmadir ve vücutta nerelere etki ettigi anlasilmaktadir ilacin. Ancak yine de bu sistematigin de degisik yönleri vardir. Sonucta etki edilen bölge de kendi icinde bir sistemdir ve farkliliklar gösterir. Örnegin tüm antihistaminiklerin benzer moleküller olacagi düsünülebilir ama histamin sentezi sirasinda bir cok basamak oldugu icin degisik ilaclar degisik basamaklar icin etki gösterebileceginden yapilari da farkli olacaktir.




Etki Ettigi Bölgeye GÖre Siniflandirma

Bu yukaridaki siniflandirmaya göre daha spesifiktir ve ilaclarin özellikle hangi enzime, enzime grubuna ya da alicilara (receptor) etki ettigine göre gruplandirilirlar. Örnegin, antikolinesterazlar, asetilkolinesteraz enzimini durduran (inhibition) ilaclar grubuna verilen isimdir. Ya da benim Prozac yazisinda yeturkmenin de MAO ve DAO yazisinda bahsettigi monoamin oksidaz inhibitörler de bu tür siniflandirma ile adlandirilmis ilaclara örnek olarak verilebilir.

Bu siniflandirmadaki ilaclarin benzer yapilar bekleyebiliriz zira özellikle hangi aliciya ve enzime etki ettigi belirlidir.

Genel olarak tüm bu siniflandirmalarda da görüldügü gibi ilaclarin siniflandirilmalari bile yeterince karmasik ve bir acidan da bir o kadar zevklidir. Farmakolojik özelliklerine göre ilaclarin siniflandirilmasi konusunuda yukarida da söyledigim gibi daha detayli bir sekilde incelemeyi düsünüyorum.

Üye Yorumları

Yazar	Mesaj
	Henüz yorum eklenmedi! İlk yorumu sen yap!