Tarih: 31.10.2004
Kategori: Disiplinlerarası Kimya Biyokimya İlaç Kimyası
8230 kez okundu.

İlaç Biyodönüşümü Niçin Gereklidir?

Bildiğiniz gibi vücut çevreyle madde alışverişine gayet açık bir yapıdadır ve sistemde sürekli bir giriş-çıkış vardır. Bi defa sürekli soluk alıp veriyoruz: içimize çektiğimiz havada azot, oksijen, karbondioksit gibi maddelerin yanında daha bir sürü görünmeyen toz benzeri maddeler var. Mesela evleri kömürle ısıtılan bir şehirdeyseniz havayla beraber bir sürü is, CO falan da çekiyorsunuz; bir kimya laboratuvarında çalışıyorsanız içinize aldığınız çözücüleri saymama gerek yok heralde..Hele bir de sigara içiyorsanız, vay halinize..gelsin nikotinler, benzopirenler...

Yediklerimize geçelim.. Gün boyu deli gibi yiyip içiyoruz, vücut için yararlı olanların yanında bir sürü de gereksiz şey alıyoruz.. İçtiğimiz ilaçlar, vücudumuza giren radyasyonlar, ve içiyorsanız alkol benzeri vücuda yabancı içkiler...daha neler neler..

Tüm bunları zevk olsun diye yazmıyoruz tabi ki.. Vücut öyle karmaşık bir yapı ki, bu giren maddelerden işe yarayanlar alınıp metabolizmaya dahil oluyor, bazıları gidip depolanıyor, bir kısmı da atılıyor haliyle.. Gelelim esas konumuz ilaçlara...İlaçların vücuda alınması, etkisini göstermesi, metabolize olması ve vücuttan atılması gibi değişik evreleri vardır. İşte bu, ilacın metabolize olması ilaç biyodönüşümü (drug biotransformation) olarak adlandırılır. Peki buna ne gerek var?

Şimdi, bazıları dışında çoğu ilaç lipofilik (yağı seven) yapıda olup suda çözünmez. İlacın bu halinin etkin (farmakolojik olarak aktif) olduğunu varsayalım. İlaç etkisini gösterdikten sonra onun vücuttan atılmasını istiyoruz haliyle ve ilaçların çoğu lipofilik olduğundan bu iş çok çok yavaş oluyor. Çünkü hidrofobik maddeler, böbreğin glomerulus kısmından yeterince süzülmüyor ve süzülen kısmın da geri emilmesi gibi bir durum söz konusu.. Yani ilacın vücuttaki ömrü onun hidrofobik yapısı yüzünden çok artıyor. Sonuç olarak vücut belirli tepkimeler (bunlar Faz I ve Faz II tepkimeleri olup ilerde bahsedilecektir) aracılığıyla bu molekülleri daha polar, hidrofilik bir hale getirir ve böylece onların vücuttan atılmaları gayet kolaylaşır.

Bi de eklemek istiyorum ki, vücudun kendi döngüsünde bulunan lipofilik maddeler (bilirubin gibi..) de aynı kurallara tabidirler ve atılacakları zaman aynı şekilde belli dönüşümlere uğrayarak vücuttan atılırlar...

Üye Yorumları