Kimyasanal.com Kimyasanal.com Kimyasanal.com
Kimyasanal.com
Ben hızlı bir okuyucu değilim. Hızlı bir anlayıcıyım.
Isaac Asimov
Kimyasanal.com
Kimyasanal.com


Tarih: 16.05.2004
Kategori: Disiplinlerarası Kimya Sağ ok Biyokimya Sağ ok Biyokimya Hakkında Genel Bilgiler
6833 kez okundu.


Doğada Sarmallar

Sarmal geometriyle aslında günlük hayattan aşinalığımız var; yangın merdivenleri, tornavidalar, şişe kapakları..hatta herhangi bir binanın merdivenleri bile dikdörtgen bir sarmal kabul edilebilir. İngilizce'deki helix'in karşılığıdır kendileri ve gerçekten de çok güzel bir geometridir. Mesela bir silindir üzerinde doğrudan üst üste bulunmayan iki nokta arasındaki en kısa mesafe bir sarmalın bir kesitidir ve bir ağaçta birbirini kovalayan iki sincap sarmal bir yol izlerler..Aynı şekilde bir yangın merdivenini düşünün: belli bir yüksekliğe, az bir alanı kullanarak ve de belli bir eğimin de altına inmeden (dik bir merdivenden çıkmanın güçlüğünü düşününüz) çıkmanın en iyi yolu sarmal bir merdivendir. Sarmallarla ve spirallerle ilgili ayrıntılı bilgiye buradan ve buradan ulaşabilirsiniz.

Gelelim esas konumuza...Sarmallar yalnızca birkaç lüzumsuz alette bulunmazlar, doğanın hemen her düzeyinde karşımıza çıkarlar..Spiral galaksilerden tutun da sarmaşıklara, ordan koloniler oluşturmuş bakterilere (Bacillus Subtilis), deniz kabuklarına ve nihayetinde bissürü organik moleküle kadar malesef sarmala batmış durumdasınız. Tabi tam da bu noktada sarmalların sağ ve sol elli diye ikiye ayrıldığını ve doğanın da inadına bunlardan birini seçtiğini belirtmek gerek..

Bunlardan tabi ki bizi en çok ilgilendireni sarmal yapıdaki moleküllerimiz ki bunlar da genellikle biyomoleküller oluyor.. İşin ilginci karşımıza çıkan sarmalların tekli, ikili veya üçlü olabilmeleri.. Tekli olanına örnek olarak herkesin bildiği, proteinlerin alfa heliks yapısını verebiliriz. Bu yapıda sarmal, 3.6 amino asitte bir tam dönüşünü tamamlar ve n. amino asitle n+4. amino asit arasında hidrojen bağı vardır.

İkili sarmallara geldiğimizde hemen onun adı gelir: DNA, DNA, DNA. Burada birbirine antiparalel iki DNA polimeri bazlarından birbirine hidrojen bağlarıyla bağlıdır ve 10 nükleotidte bir tam dönüşü tamamlar. Üçlü sarmal için benim bildiğim örnek kollajen proteinidir ve aynı Mimar Sinan'ın Selimiye Cami'nin minaresinde yaptığı gibi üç ayrı koldan hücum eder. Son olarak şunu söyleyeyim ki bu sarmallar da yukardakiler ki doğada yalnızca sağ elli veya sol elli olarak bulunurlar. Mesela α-heliks yapısı ile DNA'nın A ve B yapıları sağ elliyken, Z yapısı sol ellidir...




Üye Yorumları

Yazar Mesaj
 

Henüz yorum eklenmedi! İlk yorumu sen yap!



Copyright © 2004-2024 - https://www.kimyasanal.com